Eğitim Tasarımı Modelleri için Kapsamlı Bir Rehber – 2024

Günümüzde eğitim, sadece bilgi aktarımından öte, öğrenenin ihtiyaçlarına odaklanan, etkili ve sürdürülebilir öğrenme deneyimleri sunmayı amaçlayan bir süreç haline gelmiştir. Bu değişimde önemli bir role sahip olan Eğitim tasarımı modelleri, eğitimcilerin, öğrencilerin ve eğitim kurumlarının eğitim süreçlerini daha planlı, etkili ve öğrenci merkezli bir şekilde yönetmelerini sağlar. Bu yazıda,Eğitimtasarım modellerinin ne olduğunu ve eğitimde nasıl bir rehberlik sağladığını inceleyeceğiz.

Eğitim, teknolojik gelişmeler, pedagojik araştırmalar ve öğrenme psikolojisi gibi alanlardaki ilerlemelerle birlikte, öğrencilerin ihtiyaçlarına daha duyarlı, etkili ve sürdürülebilir bir yönteme doğru evrilmektedir. Bu evrimde, Eğitim tasarımı modelleri, eğitimcilerin bu değişen peyzaja uyum sağlamalarına yardımcı olan kılavuzlardır.

Eğitim Tasarımı Modeli Nedir?

Eğitim tasarımı, bir eğitim programının planlanması, geliştirilmesi ve uygulanması sürecini kapsayan disiplinlerarası bir alandır. Eğitim tasarımı modeli ise bu süreçte kullanılan bir yöntem, model veya çerçeve anlamına gelir. Bu modeller, eğitimcilerin ve eğitim tasarımcılarının öğrenme hedeflerini belirlemelerine, içerikleri organize etmelerine, öğrenme materyallerini seçmelerine ve değerlendirmeleri planlamalarına yardımcı olur.

Eğitim tasarım modelleri genellikle öğrenci merkezli, etkileşimli ve hedef odaklı olma eğilimindedir. Bu modeller, öğrencilerin bilgileri anlamalarını, uygulamalarını ve eleştirel düşünme becerilerini geliştirmelerini desteklemeyi amaçlar. Eğitimcilerin ve tasarımcıların öğrenme süreçlerini daha etkili ve verimli hale getirmelerine yardımcı olmak için çeşitli eğitim tasarımı modelleri bulunmaktadır, örneğin, ADDIE (Analysis, Design, Development, Implementation, Evaluation), ASSURE (Analyze, State Objectives, Select Media and Materials, Utilize Media and Materials, Require Learner Participation, Evaluate and Revise), SAM (Successive Approximation Model) gibi. Her biri farklı bağlam ve ihtiyaçlara uygun olarak kullanılabilir.

Eğitim Tasarımı Modeli Neden Önemli?

Eğitim tasarımı modelleri, eğitimcilerin öğrenme hedeflerine daha etkili bir şekilde ulaşmalarına yardımcı olur. Bu modeller, öğrenci merkezli bir yaklaşım benimseyerek, öğrencilerin ihtiyaçlarına ve öğrenme stillerine daha uygun öğrenme deneyimleri oluşturmada rehberlik eder. Ayrıca, teknolojinin eğitime entegrasyonu, çeşitli öğrenme materyallerinin kullanımı ve değerlendirme stratejilerinin belirlenmesi gibi konularda da rehberlik sağlar.

Bu Yazının Amacı

Bu yazının amacı, eğitim tasarımı modellerini anlamak ve eğitim süreçlerini daha etkili ve öğrenci merkezli hale getirmek isteyen eğitimciler ve eğitim kurumları için bir kılavuz oluşturmaktır. İlerleyen bölümlerde, farklı eğitim tasarımı modellerinin özelliklerini, avantajlarını ve nasıl kullanılacaklarına dair pratik ipuçlarını inceleyeceğiz. Eğitimdeki bu yeni paradigmaya adım atmak için, eğitim tasarımı modellerinin gücünden nasıl yararlanabileceğinizi keşfetmeye davet ediyoruz.

ADDIE Eğitim Tasarımı Modeli

ADDIE, eğitim tasarımı alanında yaygın olarak kullanılan bir eğitim tasarımı modelidir. Bu model, bir eğitim programını tasarlama ve geliştirme sürecini adım adım yönlendiren beş aşamalı bir döngüyü temsil eder. Her harf, modelin beş aşamasını temsil eder: Analysis (Analiz), Design (Tasarım), Development (Geliştirme), Implementation (Uygulama) ve Evaluation (Değerlendirme).

Analysis (Analiz): İlk aşama, eğitim ihtiyacının ve hedeflerinin belirlendiği analiz aşamasıdır. Bu aşamada, eğitim programının hedef kitlesi, öğrenenlerin ihtiyaçları, mevcut bilgi düzeyleri ve eğitim hedefleri detaylı bir şekilde incelenir. Bu analiz, eğitim programının odaklanacağı konuları ve hedefleri belirlemede kritik bir rol oynar.

Design (Tasarım): Analiz aşamasındaki bilgileri temel alarak, eğitim programının tasarımı bu aşamada gerçekleştirilir. Tasarım aşamasında, eğitim materyalleri, öğrenme aktiviteleri, değerlendirme araçları ve içerik organizasyonu planlanır. Bu aşama, eğitim programının bütünsel bir taslağını oluşturmayı içerir.

Development (Geliştirme): Tasarım aşamasında belirlenen plana göre, eğitim materyalleri, sunumlar, testler ve diğer öğrenme kaynakları geliştirilir. Bu aşamada, tasarım aşamasındaki kavramların somut hale getirilmesi ve eğitim programının uygulanabilir hale gelmesi sağlanır.

Implementation (Uygulama): Geliştirilen eğitim programı, hedef kitleye sunulmaya hazır hale geldiğinde uygulama aşamasına geçilir. Bu aşama, eğitim materyallerinin dağıtılması, öğrenme aktivitelerinin gerçekleştirilmesi ve öğrenci etkileşiminin başlatılmasını içerir. Uygulama aşamasında, eğitmenler ve öğrenciler arasındaki etkileşim büyük bir önem taşır.

Evaluation (Değerlendirme): Eğitim programının etkililiğini değerlendirmek ve geliştirmek için bu aşama uygulanır. İki ana türde değerlendirme yapılır: formative (sürekli) değerlendirme ve summative (sonuç) değerlendirme. Formative değerlendirme, eğitim süreci devam ederken gerçekleştirilir ve süreci düzeltme fırsatı sunar. Summative değerlendirme ise eğitim programının sonunda gerçekleştirilir ve programın genel başarısını değerlendirir.

ADDIE modeli, esnek ve uyarlanabilir olmasıyla bilinir. Tasarım sürecindeki bu aşamalar, eğitim programlarının etkili, öğrenmeye uygun ve ölçülebilir bir şekilde geliştirilmesine katkıda bulunur. Bu model, eğitim tasarımı sürecinin planlı ve sistemli bir şekilde ilerlemesine olanak tanıyarak, eğitimcilerin ve tasarımcıların daha etkili öğrenme deneyimleri oluşturmalarına yardımcı olur.

ASSURE Eğitim Tasarımı Modeli

ASSURE, eğitim tasarımı sürecini kılavuzlayan bir modelin adıdır. Bu model, öğretmenlere ve eğitim tasarımcılarına etkili öğretim materyalleri ve stratejiler geliştirmeleri konusunda yardımcı olmak için tasarlanmıştır. Modelin adı, öğretim sürecini şu adımları içeren altı ana kategoriyle temsil eder:

Analiz (Analyze): Bu adım, öğrencilerin öğrenme ihtiyaçlarını belirlemek ve mevcut durumu değerlendirmek için gereken analitik süreci içerir. Bu aşamada öğretmenler, öğrenci özelliklerini, mevcut kaynakları, öğrenci öğrenme hedeflerini ve çevresel faktörleri değerlendirirler.

Durum (State): Bu adım, öğrencilerin hedeflenen öğrenme hedeflerine nasıl ulaşacaklarını belirleyen bir strateji oluşturmayı içerir. Bu strateji, öğrenci merkezli öğrenme, öğretim metodolojileri, materyal seçimi ve değerlendirme stratejilerini içerebilir.

Seçme (Select): Bu adımda, öğretmenler öğretim materyallerini seçerler. Bu, kitaplar, çevrimiçi kaynaklar, interaktif medya veya diğer eğitim araçları olabilir. Materyaller, öğrenci ihtiyaçlarına, öğrenme hedeflerine ve öğrenme stratejilerine uygun olarak seçilir.

Kullanma (Use): Bu adım, seçilen materyalleri ve stratejileri sınıfta veya eğitim ortamında kullanmayı içerir. Bu aşamada öğretmen, seçilen materyalleri etkili bir şekilde nasıl entegre edeceğini düşünür ve uygular.

Değerlendirme (Evaluate): Bu adım, öğrencilerin öğrenmelerini ve materyallerin etkililiğini değerlendirmeyi içerir. Öğrenci başarısı ve öğrenci geribildirimi, öğretim stratejilerinin ve materyallerin ne kadar etkili olduğunu değerlendirmek için kullanılır.

Revize Etme (Revise): Değerlendirmelerin sonuçlarına dayanarak, öğretmenler öğretim stratejilerini ve materyalleri revize ederler. Bu aşama, sürekli iyileştirme ve öğrenci başarısını maksimize etme çabalarını içerir.

ASSURE modeli, eğitim tasarımı sürecinde sistematik bir yaklaşım sunar ve eğitimcilerin öğrenci merkezli, etkileşimli ve etkili öğrenme deneyimleri oluşturmalarına yardımcı olur. Bu model, öğretmenlere esneklik sağlar ve çeşitli öğrenme ortamlarına uyum sağlama kapasitesine sahiptir.

Successive Approximation Model – SAM

SAM, “Successive Approximation Model” (Artan Yaklaşım Modeli) kısaltmasıyla bilinen bir eğitim tasarımı modelidir. Michael Allen tarafından geliştirilen bu model, öğrenme materyallerinin tasarlanması ve geliştirilmesi sürecini adım adım ve iteratif bir şekilde ele almayı amaçlar. SAM Modeli, özellikle e-öğrenme ve diğer dijital öğrenme çözümleri için etkili bir eğitim tasarımı sunmak üzere tasarlanmıştır.

SAM Modeli’nin temel özellikleri şunlardır:

Analiz (Analysis): İlk aşama, öğrenme hedeflerini, hedef kitleyi ve öğrenme ortamını değerlendirmeyi içerir. Bu aşama, öğrenme ihtiyaçlarını ve hedeflerini anlamak için yapılan bir analizi içerir.

Tasarım (Design): Analiz aşamasının ardından, tasarım aşamasına geçilir. Bu aşamada, öğrenme materyalleri, içerik ve öğrenme stratejileri belirlenir. İlgili öğrenme hedeflerine ve hedef kitleye uygun bir tasarım planı oluşturulur.

Geliştirme (Development): Tasarım planı temel alınarak öğrenme materyalleri, interaktif öğrenme içerikleri ve diğer öğrenme araçları geliştirilir. Bu aşamada, öğrenenlerin etkileşimde bulunabileceği, öğrenebileceği ve değerlendirilebileceği araçlar oluşturulur.

Uygulama (Implementation): Geliştirilen öğrenme materyalleri ve içerikler, hedef kitleyle etkileşimde bulunabilecekleri bir platforma uygulanır. Uygulama aşamasında, öğrencilerin öğrenme sürecine aktif katılımını sağlamak için planlanan stratejiler devreye alınır.

Değerlendirme (Evaluation): Bu aşamada, öğrenme materyalleri ve tasarımın etkinliği değerlendirilir. Hem öğrenci geribildirimleri hem de performans verileri toplanarak tasarımın ve materyallerin iyileştirilmesi için gerekli düzenlemeler yapılır.

SAM Modeli’nin en dikkat çekici özelliklerinden biri, bu aşamaların lineer değil, iteratif bir şekilde tekrarlanabilir olmasıdır. Yani, bir aşama tamamlandıktan sonra, geri dönülerek önceki aşamalarda yapılan değerlendirmelerle tasarımın revize edilmesi mümkündür. Bu, sürekli olarak öğretim materyallerini geliştirmeyi ve iyileştirmeyi sağlar.

SAM Modeli, eğitim tasarımı sürecini esnek, katılımcı ve hedef odaklı bir şekilde yönetmeyi amaçlar. Bu özellikleri, özellikle hızlı değişen e-öğrenme ortamlarında ve dijital öğrenme çözümlerinde etkili bir şekilde uygulanabilir kılar.

SAM (Successive Approximation Model) ve ADDIE (Analysis, Design, Development, Implementation, Evaluation) eğitim tasarımı modelleri, öğrenme materyalleri ve eğitim süreçlerinin planlanması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi için kullanılan iki farklı yaklaşımı temsil eder. İşte bu iki model arasındaki temel farklar:

Yaklaşım ve Süreç:

SAM Modeli: SAM, bir “artan yaklaşım” modelidir. Yani, tasarım süreci lineer değil, iteratif ve döngüsel olarak düşünülür. Analiz, tasarım, geliştirme, uygulama ve değerlendirme aşamaları birbirini takip etmek yerine, bir döngü içinde sürekli olarak tekrarlanabilir.

ADDIE Modeli: ADDIE, lineer bir modeldir. Aşamalar sırasıyla analiz, tasarım, geliştirme, uygulama ve değerlendirme olarak ilerler. Her bir aşama tamamlandıktan sonra bir sonraki aşamaya geçilir.

Değişen İhtiyaçlara Adaptasyon:

SAM Modeli: SAM, değişen öğrenme ihtiyaçlarına hızlı bir şekilde adapte olabilme özelliğine sahiptir. Iteratif yapısı, tasarım sürecini sürekli revize etme ve geliştirme olanağı tanır.

ADDIE Modeli: ADDIE, değişikliklere karşı daha az esnek bir yapıya sahiptir. Her aşama sırasıyla tamamlandıktan sonra değişiklik yapılması gerektiğinde, bu genellikle maliyetli ve zaman alıcı olabilir.

Öğrenci Odaklılık:

SAM Modeli: SAM, öğrenci geri bildirimine ve etkileşime önem veren bir yaklaşım benimser. İteratif doğası, öğrencilerin geri bildirimleri doğrultusunda hızlı değişiklikler yapmayı mümkün kılar.

ADDIE Modeli: ADDIE, genellikle daha fazla planlama ve analiz odaklıdır. Öğrenci geri bildirimine yanıt verme konusunda SAM kadar hızlı ve etkili olmayabilir.

Geliştirme Hızı:

SAM Modeli: SAM, tasarım ve geliştirme sürecini hızlandırabilir. Özellikle proje başlangıcında hızlı prototipleme ve test etme imkanı sunar.

ADDIE Modeli: ADDIE, daha kademeli ve adım adım bir yaklaşım benimsediği için geliştirme süreci genellikle daha uzun sürebilir.

Her iki model de kendi avantajlarına sahiptir ve seçimleri genellikle projenin özelliklerine, hedef kitleye, bütçeye ve zaman çerçevesine bağlıdır. İşlevselliği, esnekliği ve hızı göz önünde bulundurarak bir modelin diğerine tercih edilmesi gereken durumlar belirlenebilir.

4C/ID Eğitim Tasarımı Modeli

4C/ID (Four Component Instructional Design) Eğitim tasarımı modeli, karmaşık becerilerin öğretimini amaçlayan bir modeldir. Bu model, öğrencilere gerçek dünya becerilerini kazandırmayı hedefler ve öğrenmeyi dört ana bileşen üzerinden organize eder. Bu dört bileşen şunlardır: İdare (Whole Task), Parçalara Bölme (Task Decomposition), Parçalara Yardım (Supportive Information), ve Uygulama (Part-task Practice).

İdare (Whole Task): Bu bileşen, öğrencinin tam bir görevi nasıl gerçekleştireceğini öğrenmesini içerir. Öğrenci, bütün görevin karmaşıklığı ve bağlamını anlar. Bu aşamada, öğrenciye genel hedefler ve görevler belirtilir.

Parçalara Bölme (Task Decomposition): İkinci bileşen, bütün görevi küçük ve yönetilebilir parçalara ayırmayı içerir. Her parça, öğrencinin anlaması ve uygulaması daha kolay bir alt görevdir. Bu sayede öğrenci, büyük bir görevi küçük adımlara ayırarak daha iyi anlayabilir.

Parçalara Yardım (Supportive Information): Bu aşamada öğrenciye, her bir parçayı başarıyla tamamlamasına yardımcı olacak destekleyici bilgiler sağlanır. Bu bilgiler, öğrencinin her alt görevi daha etkili bir şekilde öğrenmesine ve uygulamasına yardımcı olur.

Uygulama (Part-task Practice): Son bileşen, öğrencinin öğrendiği becerileri uygulamak için küçük parçalardan oluşan görevleri tekrar etmeyi içerir. Bu uygulama aşaması, öğrencinin öğrendiklerini güçlendirmesini ve becerilerini geliştirmesini sağlar.

4C/ID modeli, karmaşık becerilerin öğrenilmesinde bütünsel bir yaklaşım sunar. Öğrenciler, gerçek dünya görevlerini çözme sürecinde teorik bilgiyi pratiğe dönüştürerek öğrenirler. Model, öğrencilere büyük resmi anlama, görevi küçük parçalara bölme, bu parçaları öğrenme ve uygulama şansı vererek öğrenmeyi daha etkili ve sürdürülebilir kılar. 4C/ID modeli, özellikle karmaşık becerilere odaklanan eğitim ve öğretim programlarında kullanılmaktadır.

5E Eğitim Tasarımı Modeli

5E Eğitim Tasarımı Modeli, öğrencilere bilgiyi aktarmak ve öğrenmeyi desteklemek için kullanılan sistemli bir öğretim yaklaşımını ifade eder. Bu model, bir öğrenme sürecini beş temel adım üzerine inşa eder: “Engage” (İlgilendir), “Explore” (Keşfet), “Explain” (Açıkla), “Elaborate” (Derinleştir) ve “Evaluate” (Değerlendir). Bu adımlar, öğrencilerin bir konuyu anlamalarını, keşfetmelerini, kendi çıkarlarına uygun hale getirmelerini ve öğrendikleri bilgiyi sürdürülebilir bir şekilde kullanmalarını hedefler.

İşte 5E Eğitim Tasarımı Modeli’nin her bir aşamasının açıklaması:

Engage (İlgilendir): Öğrencilerin konuyla ilgili ilgisini çekmek ve mevcut bilgi seviyelerini değerlendirmek için kullanılır. Öğretmen, öğrencilere sorular sorarak veya ilgi çekici bir öğrenme etkinliği düzenleyerek öğrencilerin konuya dikkatlerini çeker.

Explore (Keşfet): Bu aşama, öğrencilere konuyla ilgili deneyimler kazandırmayı amaçlar. Öğrencilere, konuyla ilgili materyallerle etkileşime girebilecekleri, sorular sorabilecekleri veya deneyler yapabilecekleri fırsatlar sunulur. Bu aşama, öğrencilerin kendi keşiflerini yapmalarını teşvik eder.

Explain (Açıkla): Bu aşamada öğretmen, öğrencilere konuyla ilgili temel kavramları açıklar. Öğrencilere, keşfettikleri konuları daha sistematik bir şekilde anlamaları için rehberlik edilir. Bu aşama, öğrencilere bilgiyi daha iyi anlamaları için gerekli temel bilgileri sağlar.

Elaborate (Derinleştir): Bu aşamada, öğrenciler daha fazla bağlam oluşturmak, uygulamak ve konuyla ilgili daha derinlemesine öğrenmeyi deneyimlemek için farklı etkinliklere yönlendirilir. Öğrencilere, konuyu genişletmek ve kendi bağlamlarında nasıl kullanabileceklerini anlamak için fırsatlar sunulur.

Evaluate (Değerlendir): Bu aşama, öğrencilerin öğrenmelerini değerlendirmek amacıyla kullanılır. Öğrencilerin konuyu ne kadar anladığını, uygulayabildiklerini ve kendi düşüncelerini ne kadar geliştirebildiklerini değerlendirmek için çeşitli ölçme araçları ve değerlendirme yöntemleri kullanılır.

5E Eğitim Tasarımı Modeli, öğrencilerin aktif katılımını teşvik eder, öğrenmeyi daha anlamlı hale getirir ve bilgilerin sürdürülebilir bir şekilde öğrenilmesini sağlamak için tasarlanmıştır.

ARCS Eğitim Tasarımı Modeli

ARCS Eğitim tasarımı modeli, öğrenme materyallerinin tasarımı sürecinde motivasyonu artırmak amacıyla kullanılan bir modeldir. ARCS, dört temel öğe üzerine odaklanır: Dikkat (Attention), İlgi (Relevance), Tatmin (Confidence), ve Memnuniyet (Satisfaction). Bu öğeler, öğrenenlerin motivasyonunu güçlendirmek ve öğrenme sürecini daha etkili hale getirmek için stratejik bir yaklaşım sunar.

İşte ARCS modelinin temel bileşenleri:

Dikkat (Attention): Bu aşamada, öğrencilerin dikkatini çekmek ve odaklanmasını sağlamak amaçlanır. Eğitim materyallerinin başlangıcı ilgi çekici, şaşırtıcı, ya da ilginç olmalıdır. Öğrenenlerin dikkati çekildiğinde, öğrenme sürecine katılımları ve bağlılıkları artabilir.

İlgi (Relevance): Bu aşama, öğrenilen konunun öğrenciler için neden önemli olduğunu ve gerçek yaşamlarıyla nasıl ilişkilendiğini vurgular. Materyallerin öğrencilerin günlük yaşamları, kariyer hedefleri veya kişisel ilgi alanları ile bağlantılı olması, öğrencilerin öğrenmeye daha fazla katılmasını sağlar.

Tatmin (Confidence): Bu aşama, öğrencilere başarı şanslarını artırma ve başarılı olma konusunda güven aşılama üzerine odaklanır. Öğrencilere, hedeflere ulaşma ve konuları anlama konusunda güven kazandırıcı geri bildirimler verilmelidir. Bu, öğrencilerin öğrenme sürecine daha olumlu bir tutumla yaklaşmalarına yardımcı olabilir.

Memnuniyet (Satisfaction): Bu aşama, öğrencilerin öğrenme sürecinden memnun olmalarını sağlamaya odaklanır. Eğitim materyalleri, öğrenenlerin beklentilerini karşılamalı ve öğrenme deneyimini olumlu bir şekilde tamamlamalıdır. Başarı, öğrenme sürecinde memnuniyeti artırabilir ve öğrencilerin gelecekteki öğrenme deneyimlerine karşı pozitif bir tutum geliştirmelerine yardımcı olabilir.

ARCS modeli, özellikle eğitim tasarımında motivasyonu artırmak isteyen eğitimciler ve tasarımcılar için etkili bir rehberlik sağlar. Dikkat, ilgi, tatmin ve memnuniyetin dengeli bir şekilde tasarlanmış öğrenme materyalleri, öğrencilerin öğrenmeye karşı daha olumlu bir tutum geliştirmelerine ve başarıya ulaşmalarına yardımcı olabilir.

Gagne’nin 9 Aşamalı Öğretim Modeli

Robert Gagne, öğretim sürecini tasarlamak ve etkili bir şekilde gerçekleştirmek amacıyla geliştirdiği 9 aşamalı öğretim modeli ile tanınan bir eğitim bilimcisi ve psikologdur. Gagne’nin bu modeli, öğrencilere bilgiyi kazandırmak ve becerilerini geliştirmek için bir rehber olarak kullanılır. İşte Gagne’nin 9 aşamalı öğretim modelinin temel unsurları:

1. Dikkat Çekme (Gain Attention):

Öğretim süreci, öğrencinin dikkatini çekmekle başlar. İlk aşamada öğretmen ya da eğitim materyali, öğrencinin ilgisini çekecek bir öğrenme durumu veya sorunsal sunarak öğrenciyi motive eder.

2. Hedef Belirleme (Inform Learner of the Objective):

Bu aşamada öğrenciye, öğrenmenin hedefleri ve neyi başarmayı amaçladığı açıkça belirtilir. Bu, öğrencinin odaklanmasına ve öğrenme sürecindeki amaçlarına daha iyi yönelmesine yardımcı olur.

3. Önceki Bilgileri Hatırlatma (Stimulate Recall of Prior Learning):

Önceki bilgileri hatırlatma aşamasında, öğrencinin öğrenme sürecine bağlam sağlamak adına daha önce öğrendiği bilgiler hatırlatılır. Bu, yeni öğrenilen bilgilerin öğrencinin mevcut bilgi birikimine bağlanmasına yardımcı olur.

4. Bilgi Sunma (Present the Stimulus):

Öğretim materyali veya öğretmen, öğrencilere yeni bilgileri açıklar ve sunar. Bu aşamada, konseptler, bilgiler veya beceriler adım adım ve açık bir şekilde anlatılır.

5. Anlama (Provide Learning Guidance):

Bu aşama, öğrencilere yeni öğrenilen bilgilerin anlaşılması için rehberlik sağlar. Öğretmen veya eğitim materyali, öğrencilere konuyu anlamaları ve içselleştirmeleri konusunda yardımcı olur.

6. Alıştırma (Elicit Performance):

Bu aşamada öğrenciler, öğrendikleri bilgileri uygulamaya geçirirler. Sorular sorulabilir, problemler çözülebilir veya görevler verilebilir. Bu, öğrencinin konuyu anlamasını ve bilgiyi kullanabilmesini sağlar.

7. Geri Bildirim (Provide Feedback):

Alıştırma aşamasındaki performansı değerlendirmek ve düzeltmek adına öğrencilere geri bildirim sağlanır. Bu, öğrencinin eksikliklerini anlamasına ve gelişmesine yardımcı olur.

8. Performansı Koruma (Assess Performance):

Bu aşamada öğrencilerin bilgi ve becerilerini değerlendirmek amacıyla performansları gözlemlenir. Bu değerlendirme, öğrencilerin öğrenme hedeflerine ulaşıp ulaşmadığını belirlemek için kullanılır.

9. Transfer (Enhance Retention and Transfer):

Son aşamada öğrencilerin öğrendikleri bilgileri diğer bağlamlara uygulama becerilerini geliştirmelerine odaklanılır. Bu, öğrenilen bilgilerin kalıcılığını artırır ve öğrencilerin gerçek yaşam bağlamlarında kullanmalarına olanak tanır.

Gagne’nin 9 aşamalı öğretim modeli, öğrenmeyi planlamak, uygulamak ve değerlendirmek için kapsamlı bir rehberlik sunar. Bu model, öğretim sürecini adım adım ilerleyerek etkili ve sistemli bir şekilde tasarlamayı amaçlar.

Kemp Eğitim Tasarımı Modeli

Kemp Eğitim Tasarımı Modeli, eğitim tasarımında kullanılan bir metodolojidir ve genellikle öğrenci merkezli öğrenme deneyimleri oluşturmayı hedefler. Bu model, Jerrold E. Kemp tarafından geliştirilmiştir ve öğrencilere daha etkili ve anlamlı bir öğrenme deneyimi sağlamak amacıyla eğitim tasarımı sürecini adım adım yönlendiren bir çerçeve sunar.

Kemp Eğitim Tasarımı Modeli’nin temel aşamaları şunlardır:

İhtiyaç Analizi: Eğitim tasarımı süreci, öğrencilerin ve öğrenme hedeflerinin ihtiyaçlarını belirleyen bir ihtiyaç analizi ile başlar. Bu aşamada, hedef kitlenin öğrenme gereksinimleri, hedefler, mevcut bilgi düzeyi ve özel öğrenme hedefleri değerlendirilir.

Hedef Belirleme: İhtiyaç analizi sonuçlarına dayanarak, öğrenme hedefleri belirlenir. Bu hedefler, öğrencilerin edinmeleri beklenen bilgi, beceri ve tutumları içerir. Hedefler, öğrencilerin somut olarak öğrenmeleri gereken konuları ifade eder.

Öğretim Stratejileri Seçimi: Bu aşamada, belirlenen hedeflere ulaşmak için kullanılacak öğretim stratejileri seçilir. Bu stratejiler, öğrencilere bilgiyi iletmek, anlamalarını sağlamak ve hedeflere ulaşmalarına yardımcı olmak için kullanılan yöntemleri içerir.

Materyal ve Araç Geliştirme: Öğretim materyalleri ve araçlar bu aşamada oluşturulur veya seçilir. Bu, ders kitapları, görsel materyaller, interaktif eğitim araçları ve diğer öğrenme kaynaklarını içerir.

Eğitim Uygulaması: Tasarlanan öğretim stratejileri ve materyaller öğrencilere sunulur. Bu aşama, öğrencilerin öğrenme hedeflerine ulaşmalarını sağlamak için planlanan öğretimin gerçekleştirildiği aşamadır.

Değerlendirme ve Revizyon: Eğitim uygulamasının ardından, öğrencilerin performansı değerlendirilir. Bu değerlendirme, öğrencilerin hedeflere ne kadar başarılı bir şekilde ulaştığını belirler. Değerlendirme sonuçlarına dayanarak, eğitim tasarımı gerekirse revize edilir ve iyileştirmeler yapılır.

Kemp Eğitim Tasarımı Modeli, esneklik ve sürekli gelişme anlayışına dayanarak öğrenci odaklı bir öğrenme ortamı oluşturmayı amaçlar. Tasarım süreci, öğrenci ihtiyaçlarına duyarlı ve hedeflenen öğrenmeyi destekleyen bir eğitim deneyimi sunmak için dikkatlice planlanır ve uygulanır.

Dick ve Carey Eğitim Tasarımı Modeli

Dick ve Carey Eğitim Tasarımı Modeli, öğretim materyallerini planlama, geliştirme ve değerlendirme süreçlerini düzenleyen bir eğitim tasarımı modelidir. Bu model, 1978’de J. Dick ve C. Carey tarafından geliştirilmiş olup, öğrenme hedeflerine ulaşmak için sistematik bir yaklaşım sunar. Model, öğrenci merkezli, hedef odaklı ve ölçülebilir bir öğretim süreci oluşturmayı amaçlar.

Dick ve Carey Eğitim Tasarımı Modeli, genellikle beş aşamadan oluşur:

Öğrenme Hedeflerinin Belirlenmesi:

Bu aşama, eğitim tasarımının temelini oluşturur. Öğretmen ya da tasarımcı, öğrencilerin ne öğrenmeleri gerektiğini belirleyerek öğrenme hedeflerini saptar. Hedefler, öğrenmenin davranışsal, bilişsel ve duyuşsal boyutlarını içerebilir.

Öğrenci Durum Analizi:

Bu aşama, öğrencilerin mevcut bilgi düzeylerini, yeteneklerini ve ihtiyaçlarını değerlendirmeyi içerir. Öğrenci durum analizi, tasarım sürecinin öğrenciye özgü olmasını sağlar.

Performans Testleri ve Ölçütlerin Belirlenmesi:

Bu aşama, öğrencilerin başarısını değerlendirmek için kullanılacak performans testlerini ve ölçütleri belirlemeyi içerir. Bu, öğrenme hedeflerine ulaşıp ulaşılmadığını değerlendirmek amacıyla tasarlanmıştır.

Öğretim Materyallerinin Geliştirilmesi:

Bu aşama, öğrenme hedeflerine ulaşmak için gerekli olan öğretim materyallerinin geliştirilmesini içerir. Materyaller, kitaplar, slayt gösterileri, interaktif medya ve diğer öğretim araçlarını içerebilir. Bu aşama, öğretim materyallerinin tasarlanması, geliştirilmesi ve düzenlenmesini içerir.

Öğretimin Değerlendirilmesi:

Tasarım sürecinin son aşaması, öğretimin etkililiğini değerlendirmeyi içerir. Bu, öğrenci başarıları, geri bildirimler ve öğretim sürecinin genel etkinliği hakkında veri toplamayı içerir. Bu değerlendirme, gelecekteki eğitim tasarımlarını geliştirmek için önemlidir.

Dick ve Carey Eğitim Tasarımı Modeli, sistemli bir planlama süreci sağlayarak öğrenme hedeflerine ulaşmayı amaçlar. Bu model, öğrenci odaklı bir yaklaşım benimseyerek öğrenmenin kalitesini artırmayı ve öğretim sürecini daha etkili hale getirmeyi hedefler.